Historia Wierzniowic

Wierzniowice (cz. Věřňovice, niem. Willmersdorf) – część gminy Lutynia Dolna (daw. Niemiecka Lutynia), powiat Karwina, Województwo Morawsko-Śląskie, Republika Czeska, położona nad rzeką Olza, na granicy z Polską. Powierzchnia - 456,08 ha (18,3% obszaru gminy). W 2001 r. liczba mieszkańców wynosiła 709, odnotowano 218 numerów domów.

Po raz pierwszy Wierzniowice zostały wymienione w łacińskim dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (Księga Uposażeń Biskupstwa Wrocławskiego), spisanym w czasach biskupa Henryka z Wierzbna ok. 1305 r. wraz z innymi wsiami zobowiązanymi do płacenia dziesięciny biskupstwu we Wrocławiu, w postaci item in Wernheri villa debent esse decem mansi. Z zapisu wynikało, że wieś posiadała 10 łanów. Dochowała się też umowa z 1362 r., w której podano, iż książę Przemek z Cieszyna sprzedał połowę Dziećmorowic Drżkowi z Wernersdorfu (Wierzniowic).

Założycielem lub pierwszym osadnikiem  był prawdopodobnie Werner z Barutzwerde  (z Bogumina).

W latach 1477 -1528 cieszyński książę Kazimierz II, właściciel tutejszych dóbr, założył „lutyńskie stawy”. Nowe stawy, Nieród i Beździnek, zalały pola uprawiane przez mieszkańców Wierzniowic. Dlatego książę kupił od Wacława Czambora część gruntów rolnych w osadzie Zimna Wódka należącej do dóbr wodzisławskich i wydzierżawił je mieszkańcom Wierzniowic. Karpie z lutyńskich stawów wożono do Opawy, Karniowa, a nawet na targi do Krakowa. 

Do 1573 r. Wierzniowice miały tych samych właścicieli, co z sąsiednie Dziećmorowice. Później weszły w skład niemieckolutyńskiego status minor.

Około 1700 r. wioska przeszła na własność irlandzkiego rodu hrabiowskiego Taafe, który obok starego renesansowego kompleksu zamkowego w Niemieckiej Lutyni wybudował nowy barokowy zamek.

Pod niemieckolutyńską parafię spadały prócz Niemieckiej Lutyni również Polska Lutynia, Dziećmorowice, Wierzniowice, Skrzeczoń, Nowa Wieś i Konkolna. W latach 1740-1746 Mikołaj Taafe i jego żona Maria von Spindler ufundowali budowę murowanego kościoła w stylu baroko (pw. św. Jana Chrzciciela), na miejscu starego drewnianego kościoła. Przed główną bramą stoi figura św. Patryka, biskupa i patrona Irlandii.

W 1756 r. w lutyńskich dobrach wybuchła chłopska rebelia. Dwustu czterech rolników z Niemieckiej Lutyni, Dziećmorowic, Skrzeczonia i Wierzniowic sprzeciwiło się pańszczyźnie. Koczowali na polach za dworem w Niemieckiej Lutyni. Kiedy do Lutyni wkroczyło wojsko, zbiegli na pruską stronę i obozowali na polach między Łaziskami a Godowem. Hrabia Taafe interweniował u cesarzowej Marii Teresy, która zwróciła się o pomoc do pruskiego króla Fryderyka II. Ten wypędził buntowników z powrotem na austriacką stronę. Dziesięciu przywódców wtrącono do lochów lutyńskiego zamku, a następnie skazano na kilka lat ciężkich robót w Ołomuńcu.

Kolejny chłopski bunt wybuchł w 1766 r.

W 1792 r. lord Rudolf Taafe sprzedał wioski hrabiemu Janu Larischowi z Karwiny, a ten wraz z synem Henrykiem kazał wysuszyć największe stawy i wybudować wielkie owczarnie w Czerwinie, Nowej Wsi, Marcinowie, Nieradzie oraz Pilarze koło Dziećmorowic. Z Hiszpanii sprowadził specjalną rasę owiec, merynosy.  Koło 1840 r. od Czerwiny po Stonawę hodowano już 40 000 tych owiec. Na wschód od Wierzniowic, w Beździnku, zbudował dużą gorzelnię. Na osuszonych polach uprawiano ziemniaki i buraki cukrowe. Ziemniaki przerabiano w Beździnku, buraki wożono do Suchej Górnej.

Od 1846 r. Wierzniowice byłysamodzielną wioską.

W 1868 r. za Olzą, przy rozdrożu między Wierzniowicami i dwoma przejściami granicznymi, umieszczono drewniany krzyż z wizerunkiem Chrystusa z blachy, upamiętniający ofiary wojny prusko-austriackiej w 1866 r. Po drugiej wojnie światowej na jego miejscu stanął pomnik: w bloku piaskowca osadzony krzyż, otoczony ozdobnym kutym ogrodzeniem, które zostało wykonane przez cieszyńskiego kowala Wybranietza.

Na początku XIX w. mieszkańcy Wierzniowic wznieśli w centrum wioski dzwonnicę. W latach 1869-1873 wybudowali kościół filialny (kaplicę) pw. św. Izydora Rolnika. Jego ołtarz został uznany za zabytek.

Przed kaplicą stoi kamienna figura św. Jana Nepomucena z przełomu XVIII i XIX w. Figurę wyorał na swoim polu za Olzą, w miejscu, gdzie się dawniej znajdowały Wierzniowice, miejscowy rolnik Giecek.

Najbardziej znanymi rodami, do których należało mniejsze państwo stanowe Niemiecka Lutynia (status minor Deutsch Leuten) obejmujące oprócz Niemieckiej Lutyni także  Dziećmorowice, Wierzniowice, Skrzeczoń oraz Nową Wieś byli Wilczkowie, Liszkowie, Geraltowscy, Szlikowie, Taafowie z Karlingsdorfu w Irlandii, oraz Larisch-Mönnichowie.

Dzieci z Wierzniowic chodziły do szkoły parafialnej w Niemieckiej Lutyni. Dopiero w 1831 r. wysłano nauczycieli pomocnych do Polskiej Lutyni, Skrzeczonia i Wierzniowic, żeby uczyli dzieci w tamtych wioskach, a to cztery godziny dziennie zimą i dwie godziny latem. Pierwszą szkołę w Wierzniowicach umieszczono w drewnianym budynku Machila. Kiedy okazała się za ciasna, przeniesiono ją do budynku gospodarza Kani. Później wybudowano szkołę, która posiadała jednak tylko jedną klasę. W dniu 16 III 1911 otwarto szkołę piętrową. Poświęcił ją niemieckolutyński proboszcz Henryk Dziekan.Wójtem gminy był wówczas Dominik Rusek.

Od 1975 r. Wierzniowice, które były najmniejszą gminą w powiecie karwińskim, zostały przyłączone do Lutyni Dolnej.